Giá trị pha loãng hoàn toàn (FDV): meme tiền mã hóa hay cờ đỏ?
Trong thị trường tăng giá tiền mã hóa khi (hầu hết) mọi dự án đều tăng giá và dường như rất hứa hẹn, các chỉ số định giá tiền mã hóa đôi khi không được chú ý đến vì sự thổi phồng của những dự án mới đầy hấp dẫn. Do đó, chúng ta thường thấy nhiều loại coin và token khác nhau có giá trị pha loãng hoàn toàn (FDV) đạt mức vô cùng cao trong khi vốn hóa thị trường của chúng chỉ bằng một phần nhỏ của FDV.
Bạn muốn biết liệu cơn sốt FDV có phải là mối lo ngại thực sự không? Từ việc hiểu rõ FDV là gì đến đánh giá hiệu quả của FDV như một chỉ số định giá tiền mã hóa, bài viết này cung cấp tất cả những gì bạn cần biết về giá trị pha loãng hoàn toàn trong lĩnh vực tiền mã hóa.
FDV trong tiền mã hóa là gì?
FDV là một chỉ số được sử dụng để ước tính vốn hóa thị trường tiềm năng của một dự án tiền mã hóa. FDV giả định rằng tất cả các token dự kiến được tạo ra hiện đang được lưu hành và nhân với tổng cung để đạt được giá trị này. Mặc dù FDV giúp hình dung về tiềm năng của một dự án, chỉ số này không đảm bảo giá trị trong tương lai. Vốn hóa thị trường thực tế có thể khác tùy thuộc vào các yếu tố như lịch trình mở khóa token, nhu cầu thị trường và biến động giá.
Cách thức tính FDV
FDV có thể được tính như sau:
FDV = Giá hiện tại của mỗi token * Tổng cung
Phần cần được làm rõ đối với người mới trong lĩnh vực tiền mã hóa là khái niệm về tổng cung của một dự án. Nói ngắn gọn, tổng cung đề cập đến số lượng token tối đa có thể có mà một dự án dự định tạo ra trong suốt thời gian tồn tại của nó, bao gồm:
Tổng cung lưu hành: Còn được gọi là lượng thả nổi của một dự án tiền mã hóa, tổng cung lưu hành cho biết các token hiện khả dụng để giao dịch và sử dụng trên các sàn giao dịch tiền mã hóa hoặc trong hệ sinh thái của dự án.
Token bị khóa: Dù đang được mở khóa hoặc được sử dụng cho sự phát triển hệ sinh thái, các token bị khóa đại diện cho một phần của tổng nguồn cung tạm thời không khả dụng để giao dịch. Những token này thường được lên kế hoạch đưa vào lưu thông sau này theo lộ trình hoặc lịch trình tokenomics của dự án.
Token có thể đào và đúc: Trong một số giao thức blockchain nhất định, các coin mới được tạo thông qua quá trình đào hoặc staking. Tổng cung cũng bao gồm tất cả các token có khả năng được đào hoặc đúc trong suốt vòng đời của dự án.
Để minh họa thêm cách xác định FDV của một dự án tiền mã hóa, hãy lấy Bitcoin làm ví dụ. Với giá tham chiếu là 70.000 USD cho mỗi BTC và tổng cung là 21 triệu, Bitcoin có FDV là 1,47 nghìn tỷ USD.
Vốn hóa thị trường và FDV
Nếu công thức tính FDV có vẻ quen thuộc, bạn không sai - nó giống với các phép tính liên quan đến vốn hóa thị trường tiền mã hóa. Sự khác biệt nằm ở cách mỗi chỉ số định giá tiền mã hóa tính nguồn cung token và số lượng bị khóa. Vốn hóa thị trường chỉ tính đến các coin và token đang lưu hành, trong khi FDV bao gồm tổng số coin/token có thể tồn tại. FDV bao gồm tổng cung lưu hành hiện tại, số lượng token bị khóa tạm thời không giao dịch được nhưng dự kiến sẽ được phát hành trong tương lai và tổng số lượng token có thể đào hoặc đúc trong suốt vòng đời của dự án.
Trên thực tế, chính sự khác biệt quan trọng này đã làm dấy lên một cuộc tranh luận nảy lửa trong cộng đồng tiền mã hóa về việc có nên công nhận FDV hay xem FDV như một meme hài hước. Để phân tích tốt hơn, hãy xem lập luận ủng hộ và phản đối FDV.
Đánh giá việc sử dụng FDV làm chỉ số định giá cho dự án tiền mã hóa
Dù là meme đối với một số người, một số nhà giao dịch coi FDV là một chỉ số định giá nghiêm túc để xem xét trước khi quyết định giao dịch một coin hay token cụ thể. Một số ưu và nhược điểm khi sử dụng FDV bao gồm:
Ưu điểm | Nhược điểm |
|---|---|
Tiềm năng tương lai | Các giả định không thực tế |
Công cụ so sánh dễ dàng | Bỏ qua sự chấp nhận và nhu cầu hiện tại |
Giải thích về ưu điểm khi sử dụng FDV
Tiềm năng tương lai: FDV mang đến cái nhìn tổng quan về vốn hóa thị trường tiềm năng trong tương lai của dự án, cho phép nhà giao dịch hình dung chính xác quỹ tăng trưởng của dự án nếu tất cả các coin hoặc token theo lộ trình đều được đưa vào lưu thông. Đây có thể là chỉ báo hữu ích cho những người nắm giữ HODL dài hạn tin tưởng vào triển vọng của dự án trong tương lai.
Công cụ so sánh dễ dàng: FDV cho phép so sánh dễ dàng hơn giữa các loại tiền mã hóa có tổng cung lưu hành khác nhau. Ví dụ: so sánh FDV của hai dự án với tổng cung lưu hành rất khác nhau có thể mang lại cái nhìn tổng thể hơn về quy mô thị trường tiềm năng của chúng.
Giải thích về nhược điểm khi sử dụng FDV
Các giả định không thực tế: FDV giả định rằng tất cả các coin hoặc token theo lộ trình của một dự án tiền mã hóa cuối cùng sẽ được đưa vào lưu thông. Không phải lúc nào cũng có thể xảy ra trường hợp này, vì lộ trình của dự án có thể thay đổi trong tương lai để giảm tổng cung dự kiến bằng cách đốt token.
Bỏ qua sự chấp nhận và nhu cầu hiện tại: FDV chỉ tập trung vào số lượng coin/token, không chú ý đến các yếu tố như mức độ chấp nhận của người dùng, tiện ích dự án và nhu cầu thị trường tổng thể. FDV cao không đảm bảo thành công nếu dự án thiếu các trường hợp sử dụng thực tế hoặc cộng đồng vững mạnh.
Khi đã hiểu rõ về ưu và nhược điểm của việc sử dụng FDV như một chỉ số định giá dự án tiền mã hóa, hãy liên hệ điều này với một chủ đề nóng xung quanh nhiều dự án tiền mã hóa phổ biến hiện nay.
Nỗi sợ hãi về việc mở khóa token đối với các dự án tiền mã hóa có FDV cao và tổng cung lưu hành thấp
Như đã đề cập đến bởi Vance Spencer - nhà đồng sáng lập Framework Ventures, đây dường như là chu kỳ tiền mã hóa đầu tiên mà các nhà giao dịch tiền mã hóa bắt đầu nhận ra những cạm bẫy của việc mở khóa token. Với người mới tham gia giao dịch tiền mã hóa, mở khóa token đề cập đến việc một phần nguồn cung token bị khóa hoặc hạn chế trước đó của dự án trở nên khả dụng để giao dịch và được đưa vào tổng cung lưu hành. Điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến động lực giá của một dự án, đặc biệt đối với các dự án có FDV cao và tổng cung lưu hành thấp, khi nguồn cung tăng mà nhu cầu không tăng tương ứng sẽ dẫn đến sự giảm giá ngắn hạn.
Giai đoạn mở khóa nói trên là một biến số mới cho động lực giá của một dự án tiền mã hóa, và các nhà giao dịch chuyên nghiệp có thể dự đoán về thời điểm nguồn cung token tăng để giảm thiểu rủi ro và mức độ tiếp xúc của họ trước chất xúc tác này. Điều này thường khiến nhà giao dịch bán tháo tài sản đang nắm giữ vì họ dự đoán giá sẽ giảm sau khi các token bị khóa này được đưa vào lưu hành, vì nguồn cung tăng mà nhu cầu không tăng tương ứng có thể dẫn đến sự giảm giá ngắn hạn. Ngoài ra, nhà giao dịch tiền mã hóa với tầm nhìn ngắn hạn sẽ cảm thấy có động lực để thoát khỏi vị thế của mình để khóa lợi nhuận, điều này càng góp phần vào các đợt giảm giá đột ngột.
Tổng cung lưu hành của ARB tăng 76% dẫn đến sự sụp đổ
Để hiểu rõ hơn về tác động của việc mở khóa lượng lớn token đối với các dự án tiền mã hóa, hãy phân tích việc mở khóa token Arbitrum gần đây. Theo Cryptorank, có 1,11 tỷ token ARB đã được mở khóa vào ngày 16/3/2024 do các giai đoạn mở khóa sắp kết thúc, tương tự như việc không có token nào được phát hành cho cổ đông trong một công ty. Tại thời điểm đó, 1,11 tỷ token ARB này đại diện cho 76% tổng cung lưu hành, gần gấp đôi số lượng ARB khả dụng để giao dịch trên thị trường. Với những con số như vậy, không có gì ngạc nhiên khi một số chủ sở hữu ARB quyết định bán trước sự kiện này.
Như có thể thấy từ biểu đồ ARB ở trên, giá của ARB đã giảm đáng kể trước sự kiện mở khóa token lớn này. Giá đã củng cố trong khoảng từ 1,80 USD đến 2 USD trước khi chịu áp lực giảm. Khi 1,11 tỷ token ARB này cuối cùng được mở khóa, giá ARB đã giảm hơn 50% vì ARB phải chịu một loạt các đợt bán tháo. Dù điều này có thể được quy trực tiếp cho một loạt các yếu tố bao gồm cả sự suy yếu trước đó của ETH, không thể phủ nhận rằng nỗi sợ hãi khi tổng cung lưu hành tăng mạnh đã gây ra áp lực giảm giá khổng lồ, với chỉ số Sức mạnh Tương đối (RSI) đạt mức quá bán và một điểm cắt tử thần bắt đầu hình thành.
Mặc dù tác động dài hạn của việc mở khóa token vẫn còn phải xem xét và các nền tảng vững chắc của dự án Arbitrum như một Layer-2 quan trọng cho Ethereum có thể vượt qua những áp lực ngắn hạn này, những chủ sở hữu ARB chọn nắm giữ token trong sự kiện mở khóa token này đều chịu thua lỗ. Dựa trên Trình khám phá ETH của OKLink dành cho Arbitrum, tổng giá trị được khóa (TVL) hiện đang là khoảng 1 tỷ USD khi tính đến các dự án chủ đạo trên mạng. Điều này giúp Arbitrum trở thành một trong 10 mạng hàng đầu khi so với các mạng blockchain khác, phản ánh sức khỏe tổng thể và tiềm năng của mạng lưới Arbitrum trong dài hạn.
Những gì dữ liệu cho biết về các dự án tiền mã hóa có FDV cao
Khi tìm hiểu về dự án tiền mã hóa có FDV cao, @dyorcrypto đã tổng hợp thông tin về các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) giúp nhà giao dịch nhỏ lẻ nắm bắt thông tin về các đợt bán tháo tiềm năng trong tương lai. Theo dữ liệu cho thấy, dường như có sự tương quan giữa các dự án tiền mã hóa có FDV cao với các đợt mở khóa token sắp diễn ra và sự giảm giá. Hiện tượng này có thể do 2 yếu tố chính, đó là bán dự đoán và hiệu ứng domino phát sinh từ việc bán hoảng loạn.
Các nhà giao dịch tiền mã hóa giao dịch theo khung thời gian ngắn hạn có thể chọn bán tài sản của họ trước sự kiện mở khóa token vì dự đoán giá sẽ giảm do nguồn cung lưu hành tăng. Việc bán dự đoán này có thể kích hoạt một đợt bán tháo rộng hơn khi các nhà giao dịch tiền mã hóa khác hoảng loạn khi thấy giá giảm trong ngắn hạn. Bán tháo vì sợ hãi như vậy có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sụt giảm giá, tạo ra lời tiên tri tự ứng nghiệm về một đợt sụp đổ tổng thể và làm mất niềm tin vào sự phát triển lâu dài của dự án.
Nhìn vào bức tranh lớn hơn đằng sau việc mở khóa token như một nguồn dữ liệu duy nhất
Rất dễ để nhìn vào các đợt mở khóa token mạo hiểm và đổ lỗi cho sự thất bại của một số dự án tiền mã hóa. Tuy nhiên, cần phân tích nhiều hơn vì dữ liệu có thể không phản ánh toàn bộ bức tranh:
Khung thời gian giới hạn: Dữ liệu có thể chỉ chụp được một khoảng thời gian cụ thể trong một chu kỳ tiền mã hóa duy nhất. Các xu hướng giá dài hạn và các nền tảng của dự án có thể không được phản ánh. Xu hướng giá dài hạn và các nguyên tắc cơ bản của dự án có thể không được phản ánh.
Phân biệt giữa tương quan và nguyên nhân: Chỉ vì giá giảm trước khi mở khóa token không nhất thiết có nghĩa là việc mở khóa là nguyên nhân duy nhất. Các yếu tố thị trường khác hoặc tin tức cụ thể về dự án có thể ảnh hưởng đến giá. Như đã được đề cập trước đó, việc mở khóa token ARB không phải là nguyên nhân duy nhất khiến giá giảm, vì các yếu tố khác như sự không chắc chắn xung quanh ETH spot ETF có thể là một lý do khiến ARB có hiệu suất kém.
Không phải tất cả các đợt mở khóa đều giống nhau: Tác động của việc mở khóa token phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Dự án có lộ trình rõ ràng và lịch trình phân phối token hợp lý có thể trải qua ít biến động giá hơn so với dự án có số lượng lớn token được mở khóa cùng một lúc.
Cùng một câu chuyện FDV nhưng thời gian khác nhau?
Sự hào hứng hiện tại xung quanh các dự án có FDV cao được hỗ trợ bởi VC gợi lên cảm giác quen thuộc về một số loại tiền mã hóa. Câu chuyện về tiềm năng và sự tăng trưởng trong tương lai được thúc đẩy bởi các chỉ số FDV cao dường như rất giống với sự thổi phồng trong các chu kỳ thị trường tăng giá trước đây. Các dự án phổ biến như Filecoin (FIL), Internet Computer (ICP) và Serum (SRM) đã đạt mức cao chóng mặt sau khi thu hút được sự chú ý của cộng đồng tiền mã hóa với FDV cao, khiến giá tăng đáng kể. Tuy nhiên, những khoản lợi nhuận này không bền vững do tâm lý giảm giá trở lại và các dự án đã trải qua những đợt điều chỉnh giá đáng kể.
Cộng đồng tiền mã hóa rộng lớn hơn đã rút ra bài học cho mình? Dù một số người có thể cho rằng thời điểm này khác biệt vì hệ sinh thái tiền mã hóa đã khá hoàn thiện kể từ đợt thị trường tăng giá gần nhất và các dự án hiện đang cạnh tranh trong một không gian đông đúc hơn, nhà giao dịch hiện đang mong đợi kết quả hữu hình và lộ trình áp dụng rõ ràng trước khi cam kết nắm giữ lâu dài. Do đó, các quỹ đổ vào các dự án được hỗ trợ bởi VC với tham vọng cách mạng hóa lĩnh vực tiền mã hóa với những câu chuyện về thị trường tăng giá thịnh hành như DePIN và RWA. Mặc dù những dự án như vậy nghe có vẻ hào nhoáng và nhấn mạnh các xu hướng thị trường hiện tại, nhưng cuối cùng vẫn không rõ liệu chúng có thể đạt đến mức độ thổi phồng hay không.
FDV có phải là một meme? Câu chuyện cảnh báo về sự phấn khích của thị trường tăng giá
Với các dự án tiền mã hóa được VC hỗ trợ xuất hiện khắp nơi ngày nay, cuối cùng điều này đặt ra câu hỏi - FDV có phải là một meme? Các dự án FDV cao có sức hút lớn, đặc biệt là trong những thị trường tăng giá được thúc đẩy bởi sự phấn khích và thổi phồng, vì các dự án sáng tạo này ban đầu đã thu hút các nhà giao dịch tiền mã hóa vì hai lý do chính.
Đầu tiên, FDV cao có thể gợi ý về sự tăng trưởng lớn trong tương lai. Các nhà giao dịch tìm kiếm lợi nhuận cao bị thu hút bởi câu chuyện vẽ ra một bức tranh về sự chấp nhận rộng rãi và vốn hóa thị trường tương lai biện minh cho FDV cao. Các dự đoán tăng trưởng được cho là có thể hoạt động đặc biệt tốt vì các nhà giao dịch có xu hướng tiếp cận rủi ro cao hơn trong thời gian diễn ra các đợt tăng giá. Thứ hai, tổng cung lưu hành thấp kết hợp với FDV cao sẽ tạo ra ảo tưởng về sự khan hiếm, từ đó đẩy giá mỗi token tăng. Các nhà giao dịch tiền mã hóa ưa thích những tokenomics như vậy có thể coi điều này là có lợi, với tiềm năng tăng giá đáng kể nhờ sự khan hiếm.
Tuy nhiên, như dữ liệu cho thấy, sự phấn khích xung quanh các dự án FDV cao có thể ngắn ngủi. Những dự án này có thể gặp thất bại theo nhiều khía cạnh. Khi các lịch trình mở khóa token kết thúc và các token bị khóa trở nên khả dụng để giao dịch, một nguồn cung mới được đưa vào thị trường. Nguồn cung tăng này có thể vượt quá cầu, dẫn đến sự giảm giá. Phấn khích ban đầu về "sự khan hiếm bắt buộc" sẽ mất đi khi token trở nên khả dụng.
Hơn nữa, nhiều dự án có FDV cao phụ thuộc phần lớn vào sự thổi phồng và một câu chuyện hấp dẫn hơn là tiện ích thực tế hoặc nền tảng mạnh mẽ. Khi phấn khích ban đầu giảm đi và dự án không thể thực hiện lời hứa, niềm tin của những người nắm giữ dài hạn sẽ suy yếu, càng khiến giá giảm. Do đó, thay vì là meme tiền mã hóa, FDV thực sự đặt ra những lo ngại về tính bền vững của tokenomics và định giá như vậy trong bối cảnh các đợt mở khóa token tiềm năng trong tương lai và khả năng dự án có thể thực hiện tầm nhìn dài hạn của mình.
Lời kết
Câu chuyện cảnh giác về giao dịch các dự án có FDV quá cao và nguồn cung thấp nêu bật một điểm quan trọng: FDV chỉ là một mảnh ghép trong bức tranh khi đánh giá các dự án tiền mã hóa. Mặc dù những lo ngại nêu ra đều có cơ sở, các nhà giao dịch tiền mã hóa sẽ cần đánh giá toàn diện hơn để hiểu tiềm năng dài hạn thực sự của một dự án. Từ phân tích kế hoạch phân phối token đến tìm hiểu lộ trình dài hạn của dự án, bạn cần phải thẩm định rất kỹ và tự nghiên cứu để hiểu tác động tiềm tàng của việc mở khóa token trong tương lai đối với giá cả. Bằng cách áp dụng hướng tiếp cận thận trọng và phân tích, nhà giao dịch có thể tránh bị cuốn vào sự thổi phồng của các dự án FDV cao và đưa ra quyết định sáng suốt hơn về các giao dịch tiền mã hóa của mình.
© 2025 OKX. Bài viết này có thể được sao chép hoặc phân phối toàn bộ, hoặc trích dẫn các đoạn không quá 100 từ, miễn là không sử dụng cho mục đích thương mại. Mọi bản sao hoặc phân phối toàn bộ bài viết phải ghi rõ: “Bài viết này thuộc bản quyền © 2025 OKX và được sử dụng có sự cho phép.” Nếu trích dẫn, vui lòng ghi tên bài viết và nguồn tham khảo, ví dụ: “Tên bài viết, [tên tác giả nếu có], © 2025 OKX.” Một số nội dung có thể được tạo ra hoặc hỗ trợ bởi công cụ trí tuệ nhân tạo (AI). Không được chỉnh sửa, chuyển thể hoặc sử dụng sai mục đích bài viết.
Bài viết liên quan
Xem thêm
Giải thích về công cụ phái sinh Bitcoin: Hợp Đồng Futures Kỳ Hạn, Futures Vĩnh Cửu và Quyền Chọn
Phái sinh là chứng khoán hoặc hợp đồng có thể giao dịch với giá trị phụ thuộc vào tài sản cơ sở. Trong hầu hết trường hợp đối với công cụ phái sinh tiền mã hoá, tài sản cơ sở là Bitcoin (BTC), hoặc các loại tiền mã hóa hàng đầu khác.
Nói chung, phái sinh là công cụ tài chính phức tạp, thường có rủi ro cao, hữu ích cho việc quản lý rủi ro thông qua phòng ngừa rủi ro.
Phái sinh truyền thống
Trong khi những thị trường truyền thống đã sử dụng nhiều hình thức phái sinh khác nhau trong hàng nghìn năm, thì các hình thức hiện đại của giao dịch phái sinh có thể bắt nguồn từ những năm 1970 và 1980, khi Sở giao dịch hàng hóa Chicago (CME) và Hội đồng thương mại Chicago (CBOT) giới thiệu hợp đồng futures kỳ hạn.
Các loại công cụ phái sinh phổ biến nhất bao gồm hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn và quyền chọn, dựa trên nhiều loại tài sản, bao gồm cổ phiếu, tiền tệ, trái phiếu và hàng hóa. Với số lượng lớn công cụ phái sinh hiện có, rất khó xác định quy mô của thị trường, ước tính từ hàng nghìn tỷ đến hơn một triệu tỷ USD.
Hợp đồng Futures Bitcoin
Trong số những công cụ phái sinh tiền mã hóa, hợp đồng futures Bitcoin là hợp đồng đầu tiên trở nên phổ biến và vẫn được giao dịch nhiều nhất về khối lượng. Hợp đồng tương lai BTCđã được giao dịch trên các nền tảng nhỏ hơn vào đầu năm 2012, nhưng phải đến năm 2014, nhu cầu ngày càng tăng đã thúc đẩy các sàn giao dịch lớn, cụ thể là CME Group Inc và Cboe Global Markets Inc, tham gia.
Hiện nay, hợp đồng futures Bitcoin là một trong những công cụ được giao dịch phổ biến nhất trong ngành, và các sàn giao dịch hàng đầu như OKX ghi nhận khối lượng giao dịch hằng ngày đạt hàng tỷ USD.
Hợp đồng futures Bitcoin là gì?
Hợp đồng futures là thỏa thuận giữa hai bên — thường là hai người dùng trên một sàn giao dịch — để mua và bán tài sản cơ sở (trong trường hợp này là BTC) với mức giá đã thỏa thuận trước (giá kỳ hạn), vào một ngày nhất định trong tương lai.
Mặc dù các nội dung chi tiết hơn có thể khác biệt giữa các sàn giao dịch, nhưng hợp đồng futures về cơ bản vẫn dựa trên nguyên tắc - hai bên đồng ý cố định giá của tài sản cơ sở cho giao dịch trong tương lai.
Để thuận tiện, hầu hết sàn giao dịch không yêu cầu người nắm giữ hợp đồng futures nhận tài sản cơ sở thực tế (chẳng hạn như thùng dầu hoặc vàng miếng) sau khi hợp đồng đáo hạn, mà thay vào đó hỗ trợ thanh toán bằng tiền mặt.
Tuy nhiên, hợp đồng futures Bitcoin được thanh toán vật lý, chẳng hạn như hợp đồng do Bakkt - Sàn Giao Dịch Liên Lục Địa (ICE) cung cấp, đang ngày càng phổ biến, vì việc chuyển đổi Bitcoin thực sự có thể được thực hiện tương đối dễ dàng so với hầu hết các loại hàng hóa.
Hợp đồng futures Bitcoin hoạt động như thế nào?
Hãy cùng tìm hiểu giao dịch hợp đồng futures BTC trên OKX. Trước hết, thị trường tương lai hằng tuần chỉ đơn giản là người nắm giữ hợp đồng đang đặt cược vào giá Bitcoin trong một tuần — OKX cũng cung cấp các khoảng thời gian hai tuần một lần, hằng quý và hai quý một lần cho các hợp đồng tương lai.
Vì vậy, nếu Bitcoin đang giao dịch ở mức 10.000 USD hôm nay và Adam tin rằng giá sẽ cao hơn vào tuần tới, anh ấy có thể mở vị thế mua với tối thiểu một hợp đồng (mỗi hợp đồng BTC trị giá tương đương 100 USD) trên thị trường hợp đồng futures hằng tuần của OKX.
Khi ai đó mua và nắm giữ Bitcoin (mua long), họ đang tin rằng giá sẽ tăng cao hơn, nhưng không thể kiếm được lợi nhuận nếu giá giảm. Bán short, hoặc bán tài sản hôm nay với kỳ vọng giá tài sản sẽ giảm vào ngày mai là cách nhà giao dịch kiếm lời từ việc giá giảm.
Trong ví dụ này, chúng ta sẽ giả định Adam mở 100 hợp đồng vị thế mua (100 x 100 USD = 10.000 USD), thể hiện chung cam kết của Adam là mua 1 BTC vào ngày thanh toán vào tuần tới (15:00 thứ Sáu hằng tuần trên OKX, theo giờ Việt Nam) với mức giá đó - 10.000 USD.
Mặt khác, chúng ta có Robbie, người tin rằng giá Bitcoin sẽ thấp hơn 10.000 USD vào tuần tới và muốn bán short. Robbie cam kết bán 100 hợp đồng, hoặc 1 BTC, vào ngày thanh toán tuần tới với mức giá đã thỏa thuận là 10.000 USD.
Adam và Robbie được kết nối với nhau trên sàn giao dịch và trở thành hai bên ký kết hợp đồng futures: Adam cam kết mua 1 BTC với giá 10.000 USD và Robbie cam kết bán 1 BTC với giá 10.000 USD khi hợp đồng đáo hạn.
Giá Bitcoin một tuần sau, vào ngày thanh toán, sẽ quyết định liệu hai nhà giao dịch này lời hay lỗ.
Một tuần trôi qua và Bitcoin đang giao dịch ở mức 15.000 USD. Điều này có nghĩa là Adam, người đồng ý mua 1 BTC với giá 10.000 USD, thu được lợi nhuận từ hợp đồng của mình, kiếm được 5.000 USD. Adam, như đã thỏa thuận, chỉ cần trả 10.000 USD cho 1 BTC, anh ta có thể bán 1 BTC ngay lập tức với giá trị thị trường hiện tại là 15.000 USD.
Mặt khác, Robbie mất 5.000 USD vì phải bán 1 BTC của mình với giá đã thỏa thuận là 10.000 USD, mặc dù hiện tại BTC có giá 15.000 USD.
Tùy thuộc vào tài sản Adam và Robbie đã sử dụng, OKX thanh toán hợp đồng bằng stablecoin Tether (USDT) hoặc BTC, ghi có vào tài khoản của Adam hoặc Robbie với lãi lỗ đã thực hiện.
Vì hợp đồng tương lai phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư, nên các chỉ báo như Tỷ lệ Long/Short BTC có thể cung cấp cái nhìn tóm lược về tâm lý chung. Tỷ lệ Long/Short BTC, so sánh tổng số người dùng có vị thế mua với người dùng có vị thế bán, trong cả hợp đồng tương lai và hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu.
Khi tỷ lệ là 1, số lượng người đang nắm giữ vị thế mua và bán bằng nhau (tâm lý thị trường trung lập). Tỷ lệ cao hơn 1 (nhiều vị thế mua hơn so với vị thế bán) cho thấy kỳ vọng thị trường tăng giá, trong khi tỷ lệ thấp hơn 1 (nhiều vị thế bán hơn vị thế mua) cho thấy kỳ vọng thị trường giảm giá.
Tại sao mọi người mua và bán BTC thông qua hợp đồng tương lai?
Tại sao người dùng lại tham gia hợp đồng tương lai để mua hoặc bán Bitcoin thay vì giao dịch BTC trực tiếp trên thị trường giao ngay? Nhìn chung, câu trả lời cho điều này là quản lý rủi ro và đầu cơ.
Quản lý rủi ro
Hợp đồng tương lai từ lâu đã được sử dụng bởi những người nông dân đang tìm cách giảm thiểu rủi ro và quản lý dòng tiền bằng cách đảm bảo nhận được cam kết về sản phẩm của mình trước thời hạn, với mức giá đã thỏa thuận trước. Vì sản phẩm nông nghiệp có thể mất thời gian chuẩn bị nên nông dân muốn tránh sự biến động giá thị trường và những điều không chắc chắn trong tương lai.
Sự biến động và thay đổi giá của Bitcoin cũng đòi hỏi việc chủ động quản lý rủi ro, đặc biệt đối với những người dựa vào tài sản kỹ thuật số để kiếm nguồn thu nhập đều đặn.
Doanh thu của thợ đào phụ thuộc vào giá Bitcoin và chi phí hằng tháng của họ. Trong khi giá Bitcoin có thể biến động dữ dội mỗi ngày, chi phí phần lớn vẫn cố định, gây khó khăn cho việc dự đoán chắc chắn thu nhập.
Hơn nữa, sự cạnh tranh ngày càng gia tăng trong lĩnh vực khai thác coin tạo ra những thách thức mới không liên quan đến giá, chẳng hạn như dư thừa phần cứng do độ khó tăng lên. Cách duy nhất để thợ đào tiếp tục hoạt động trong môi trường như vậy với rủi ro tối thiểu là phòng ngừa rủi ro bằng các công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai.
Đầu cơ
Tuy nhiên, quản lý rủi ro hoặc phòng ngừa rủi ro khác với đầu cơ, đây cũng là một trong những yếu tố chính thúc đẩy giao dịch hợp đồng tương lai Bitcoin. Vì các nhà giao dịch và đầu cơ muốn kiếm lời từ biến động giá theo cả hai hướng (lên hoặc xuống), nên họ cần có khả năng đặt cược theo từng hướng — mua long hoặc bán short.
Hợp đồng tương lai giúp người dùng bi quan tác động lên tâm lý thị trường, một hiện tượng được Ngân hàng Dự trữ Liên bang San Francisco thảo luận chi tiết trong nghiên cứu của mình với tiêu đề Cách Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Thay Đổi Giá Bitcoin.
Cuối cùng, hợp đồng tương lai Bitcoin phổ biến vì cho phép sử dụng đòn bẩy, trong đó nhà giao dịch có thể mở vị thế lớn hơn số tiền nạp của mình, miễn là họ duy trì tỷ lệ ký quỹ hợp lý — do sàn giao dịch xác định. Việc sử dụng đòn bẩy không làm thay đổi bất kỳ điều kiện nào liên quan đến công cụ phái sinh và chỉ được dùng để tăng cường rủi ro cũng như phần thưởng.
Khi thị trường tăng giá, hợp đồng tương lai tăng giá trị và có thể bán với giá cao hơn giá giao ngay, và ngược lại. Sự chênh lệch này, được gọi là cơ sở, là chỉ báo hữu ích khác nhằm đánh giá tâm lý thị trường.
Khi cơ sở dương (giá tăng), nghĩa là giá hợp đồng tương lai cao hơn giá giao ngay thực tế. Khi cơ sở âm (giá giảm), điều đó cho thấy giá hợp đồng tương lai thấp hơn giá giao ngay.
Hợp đồng tương lai vĩnh cửu hoặc hoán đổi vĩnh cửu BTC
Ngoài hợp đồng tương lai tiêu chuẩn đã thảo luận ở trên, thị trường Bitcoin cũng hỗ trợ hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu, là hợp đồng tương lai không có ngày đáo hạn.
Vì không có ngày thanh toán nên cả hai bên đều không phải mua hoặc bán. Thay vào đó, người dùng được phép giữ vị thế ở trạng thái chờ khớp miễn là tài khoản của họ có đủ BTC (tiền ký quỹ) để thực hiện.
Tuy nhiên, trái ngược với hợp đồng tương lai tiêu chuẩn có giá của hợp đồng và tài sản cơ sở dần tương đương nhau khi hợp đồng đáo hạn, hợp đồng vĩnh cửu không có ngày tham chiếu như vậy trong tương lai. Hợp đồng tương lai vĩnh cửu hoặc hoán đổi vĩnh cửu sử dụng cơ chế khác để hợp nhất giá định kỳ, gọi là tỷ lệ funding.
Mục đích của tỷ lệ funding là nhằm giữ cho giá hợp đồng phù hợp với giá giao ngay của tài sản cơ sở, tránh độ sai lệch lớn.
Cần lưu ý rằng tỷ lệ funding là khoản phí được thỏa thuận giữa hai bên trong hợp đồng (các bên mua và bán) — không phải phí do sàn giao dịch thu.
Ví dụ, nếu giá trị của hợp đồng vĩnh cửu tiếp tục tăng, tại sao những người bán short (thuộc bên bán) lại tiếp tục giữ một hợp đồng chờ khớp vô thời hạn? Tỷ lệ funding giúp cân bằng tình huống như trên. Tỷ lệ funding tự thay đổi và do thị trường xác định.
Hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu BTC hoạt động như thế nào?
Ví dụ: nếu hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu được giao dịch ở mức 9.000 USD nhưng giá giao ngay của BTC là 9.005 USD, tỷ lệ funding sẽ âm (để bù đắp chênh lệch giá). Tỷ lệ funding âm có nghĩa là người nắm giữ vị thế bán phải trả tiền cho người nắm giữ vị thế mua.
Ngược lại, nếu giá của hợp đồng cao hơn giá giao ngay, tỷ lệ funding sẽ dương — người nắm giữ hợp đồng vị thế mua phải trả tiền cho người nắm giữ hợp đồng vị thế bán.
Trong cả hai trường hợp này, tỷ lệ funding thúc đẩy việc mở vị thế mới, từ đó có thể đưa giá hợp đồng đến gần hơn với giá giao ngay.
Các khoản thanh toán tỷ lệ funding được thực hiện 8 giờ một lần trên hầu hết sàn giao dịch, bao gồm cả OKX, miễn là người nắm giữ hợp đồng giữ vị thế của mình ở trạng thái chờ khớp. Mặt khác, lãi & lỗ được ghi nhận tại thời điểm thanh toán hằng ngày và được tự động ghi có vào tài khoản của chủ sở hữu.
Dữ liệu tỷ lệ funding, hiển thị như bên dưới, có thể được sử dụng để nhanh chóng đánh giá xu hướng và hiệu suất của thị trường trong bất kỳ khoảng thời gian nào. Một lần nữa, tỷ lệ funding dương cho thấy thị trường nhìn chung tăng giá — giá hợp đồng hoán đổi cao hơn giá giao ngay. Tỷ lệ funding âm cho thấy tâm lý giảm giá, nghĩa là giá hợp đồng hoán đổi thấp hơn giá giao ngay.
Quyền chọn Bitcoin
Giống như hợp đồng tương lai Bitcoin, quyền chọn cũng là sản phẩm phái sinh theo dõi giá Bitcoin theo thời gian. Tuy nhiên, không giống như hợp đồng tương lai tiêu chuẩn — trong đó hai bên đồng ý về ngày và giá để mua hoặc bán tài sản cơ sở — với quyền chọn, bạn thực sự mua “quyền chọn” hoặc quyền mua hoặc bán tài sản ở một mức giá đã định trong tương lai.
Mặc dù quyền chọn tiền mã hóa ra đời trễ hơn so với hợp đồng tương lai, nhưng trong tháng này, quyền chọn Bitcoin đã đạt mức cao nhất mọi thời đại là hơn 1 tỷ USD tính theo Hợp đồng mở (OI). OI biểu thị tổng giá trị (thường là USD) của các hợp đồng quyền chọn hiện chưa thanh toán. Hợp đồng mở ngày càng tăng thường cho thấy dòng vốn mới đổ vào thị trường.
Quyền chọn mua và Quyền chọn bán
Có hai loại hợp đồng quyền chọn, quyền chọn mua và quyền chọn bán. Quyền chọn mua cung cấp cho chủ sở hữu quyền mua tài sản cơ sở vào một ngày đã định (đáo hạn) và quyền chọn bán cho chủ sở hữu quyền bán tài sản đó. Mỗi quyền chọn, tùy thuộc vào các điều kiện liên quan, có giá thị trường, được gọi là phí quyền chọn.
Hợp đồng quyền chọn cũng có hai loại, kiểu Mỹ và kiểu châu Âu. Quyền chọn kiểu Mỹ có thể được thực hiện - nghĩa là người nắm giữ mua hoặc bán - vào bất kỳ thời điểm nào trước ngày đáo hạn, trong khi quyền chọn kiểu Châu Âu chỉ có thể được thực hiện vào ngày đáo hạn. OKX hỗ trợ quyền chọn kiểu châu Âu.
Sở hữu quyền chọn có nghĩa là nếu người nắm giữ quyết định không thực hiện quyền mua hoặc bán của họ vào ngày đáo hạn, thì hợp đồng sẽ mất hiệu lực. Người nắm giữ không cần phải thực hiện quyền mua hoặc bán, nhưng họ sẽ mất phí quyền chọn — mức giá mà họ đã trả cho hợp đồng.
Quyền chọn cũng được thanh toán bằng tiền mặt để thuận tiện giao dịch, nhưng tồn tại những rủi ro rất khác so với hợp đồng tương lai. Với hợp đồng tương lai, không có giới hạn rủi ro và phần thưởng đối với một trong hai bên giao dịch (giá Bitcoin có thể biến động theo mọi hướng trước khi thanh toán). Nhưng với quyền chọn, người mua có tiềm năng lợi nhuận không giới hạn và tổn thất hạn chế, trong khi người bán quyền chọn có tổn thất tiềm ẩn không giới hạn và lợi nhuận rất hạn chế (theo như giải thích bên dưới).
Hợp đồng quyền chọn Bitcoin hoạt động như thế nào?
Nếu Bitcoin đang giao dịch ở mức 10.000 USD ngày hôm nay và lần này, Robbie tin rằng giá sẽ cao hơn vào một ngày nhất định trong tương lai (giả sử một tháng sau), anh ấy có thể mua một quyền chọn mua. Quyền chọn mua của Robbie có giá thực hiện (giá mà BTC có thể được mua trong tương lai) là 10.000 USD trở xuống.
Nếu một tháng sau Bitcoin giao dịch ở mức 15.000 USD, Robbie có thể thực hiện quyền chọn mua của mình và mua Bitcoin với giá 10.000 USD để kiếm lợi nhuận ngay lập tức. Ngược lại, nếu sau một tháng Bitcoin giao dịch ở mức 9,000 USD, Robbie có thể để quyền chọn của mình hết hiệu lực.
Tuy nhiên, chúng ta chưa xem xét phí quyền chọn trong cả hai trường hợp này. Phí quyền chọn là số tiền Robbie sẽ trả để mua quyền chọn mua — giá thị trường của quyền chọn. Nếu phí quyền chọn là 1.500 USD, Robbie sẽ trả 1.500 USD hôm nay để có quyền mua Bitcoin với giá 10.000 USD một tháng sau đó.
Điều này có nghĩa là, đối với Robbie, giá hòa vốn thực sự là 10.000 USD + 1.500 USD = 11.500 USD — vì vậy Robbie cần BTC cao hơn 11.500 USD để kiếm được lợi nhuận. Nếu Robbie để quyền chọn của mình hết hiệu lực, anh ta sẽ chỉ mất phí quyền chọn 1.500 USD.
Vì vậy, trên thực tế, trong khi tiềm năng kiếm lời của Robbie là không giới hạn (hoặc chỉ bị giới hạn bởi giá Bitcoin), tổn thất của Robbie bị giới hạn bởi phí quyền chọn mà anh đã trả. Trong bất kỳ trường hợp nào, Robbie cũng không thể chịu lỗ nhiều hơn phí quyền chọn trong hợp đồng này.
Tiếp đến là Adam, người tin rằng giá Bitcoin sẽ giảm trong tháng tới. Adam có thể mua một quyền chọn bán với giá thực hiện là 10.000 USD. Điều này nghĩa là, Adam sẽ có quyền chọn bán Bitcoin với giá 10.000 USD vào tháng sau, bất kể giá giao ngay là bao nhiêu.
Sau một tháng, nếu Bitcoin được giao dịch thấp hơn 10.000 USD, giả sử ở mức 8.000 USD, Adam sẽ kiếm được lợi nhuận bằng cách thực hiện quyền chọn của mình - bán BTC với giá cao hơn 2.000 USD so với giá thị trường. Nếu BTC đang giao dịch cao hơn 10.000 USD, anh ấy có thể để quyền chọn của mình hết hiệu lực.
Adam cũng sẽ phải trả phí quyền chọn để mua quyền chọn này, và giống như Robbie, phí quyền chọn cũng là số tiền tối đa mà anh ấy mạo hiểm trong hợp đồng này.
Mặt khác, chúng ta có những người bán quyền chọn hoặc người viết hợp đồng, là đối tác của Robbie và Adam và đã đồng ý bán cho họ quyền chọn mua cũng như quyền chọn bán tương ứng. Về cơ bản, người bán quyền chọn hứa hẹn sẽ bán và mua BTC theo yêu cầu, để đổi lấy phí quyền chọn do Robbie và Adam chi trả.
Xét về rủi ro, người bán quyền chọn có lợi nhuận bị giới hạn bởi phí quyền chọn mà họ tính, nhưng tổn thất tiềm ẩn thì không giới hạn, vì họ sẽ phải mua hoặc bán BTC nếu thực hiện quyền chọn, bất kể chênh lệch giữa giá giao ngay và giá thực hiện là bao nhiêu. Điều này có thể được giải thích thêm thông qua chế độ xem Thị Trường Quyền Chọn Bitcoin OKX bên dưới.
Quyền chọn mua và quyền chọn bán có ngày đáo hạn vào 25/09/2020 được hiển thị trong biểu đồ trên. Vòng tròn màu xanh biểu thị các hợp đồng quyền chọn có giá thực hiện là 11.000 USD, nghĩa là người nắm giữ quyền chọn mua cho hợp đồng này sẽ có thể mua Bitcoin với giá 11.000 USD vào ngày 25/09, trong khi người nắm giữ quyền chọn bán sẽ có thể bán Bitcoin với giá tương tự. Các vòng tròn màu xanh lá cây và màu đỏ biểu thị giá đánh dấu, đây là chỉ báo dựa trên giá trị trung bình về định giá thị trường, trong khi dữ liệu “Bid1” và “Ask1” phản ánh giá chào bán hiện tại của thị trường.
Nếu hôm nay Robbie mua quyền chọn mua này, anh ấy sẽ trả giá chào bán tốt nhất – là $1.373,08 trong ảnh chụp màn hình phía trên – đây là phí quyền chọn để Robbie có quyền mua Bitcoin ở mức $11.000 vào ngày 25/09. Tương tự, Adam sẽ trả 2.712,90 USD để mua quyền chọn bán của mình để có quyền bán Bitcoin với giá 11.000 USD vào ngày 25/09.
Sự khác biệt về phí quyền chọn này thể hiện tâm lý thị trường, trong đó đối tác đồng ý mua Bitcoin của Adam tin rằng đó là phi vụ cá cược rủi ro hơn so với bên đồng ý bán cho Robbie.
Hợp Đồng Mở Theo Giá Thực Hiện là dữ liệu có thể cho thấy triển vọng của thị trường ngay lập tức, thể hiện trong biểu đồ dưới đây.
Biểu đồ này hiển thị giá trị (tính bằng BTC) của quyền chọn chưa đáo hạn (quyền chọn mua + quyền chọn bán) ở các mức giá thực hiện khác nhau. Bạn có thể thấy hầu hết nhà giao dịch đều có hợp đồng quyền chọn với giá thực hiện là 10.125 USD, tiếp đến là 7.250 USD và 11.250 USD. Dữ liệu này nhấn mạnh ba mức giá thực hiện phổ biến nhất, đang áp dụng đối với Bitcoin — và khoảng giá dự kiến trong tương lai gần.
Tại sao mọi người mua và bán BTC thông qua hợp đồng quyền chọn?
Hợp đồng quyền chọn, giống như hợp đồng tương lai, cũng là công cụ quản lý rủi ro, nhưng có phần linh hoạt hơn vì không đòi hỏi người mua thực hiện bất kỳ nghĩa vụ nào.
Một lần nữa, chúng ta có thể thảo luận về thợ đào Bitcoin, bên hưởng lợi tiềm năng của những hợp đồng này, nơi họ có thể mua quyền chọn bán nhằm đảm bảo tỷ lệ nhất định cho BTC đã khai thác trong tương lai. Tuy nhiên, không giống như hợp đồng tương lai khi thợ đào có nghĩa vụ bán BTC của mình bất kể với mức giá bao nhiêu, trong hợp đồng quyền chọn, họ có thể chọn không bán nếu giá Bitcoin tăng đáng kể.
Đầu cơ vẫn là lý do khác cho việc sử dụng quyền chọn, bởi chúng cho phép nhà giao dịch thận trọng đặt cược với số tiền rủi ro nhỏ hơn nhiều (phí quyền chọn) so với hợp đồng tương lai.
Công cụ phái sinh và độ uy tín của Bitcoin
Công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai và quyền chọn hỗ trợ xác định giá của tài sản cơ sở — quá trình xác định giá của thị trường — bằng cách cung cấp cho thị trường những công cụ cần thiết để thể hiện tâm lý thị trường. Chẳng hạn, vì không có công cụ phái sinh, nhà đầu tư Bitcoin phần lớn phải mua và nắm giữ chính lượng Bitcoin đó, điều này đã gây ra bong bóng Bitcoin vào năm 2017, khi giá tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời đại.
Chỉ sau khi CME và Cboe ra mắt hợp đồng tương lai Bitcoin, những người bán short trên thị trường mới có thể làm vỡ bong bóng.
Dù sự sụp đổ sau đó và “mùa đông tiền mã hóa” năm 2018 đã tác động mạnh lên thị trường, nó cũng thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển, khi giá cả ổn định, cho phép công nghệ và sự chấp nhận một lần nữa trở lại vị thế hàng đầu.
Trong khi đó, việc ra mắt công cụ phái sinh được quản lý, chẳng hạn như Quyền chọn Bitcoin của Bakkt, đang giúp hợp pháp hóa không gian tiền mã hóa và thu hút nhà đầu tư tổ chức.
Cuối cùng, để Bitcoin trở thành loại tài sản được chấp nhận rộng rãi, nhiều người cho rằng cần có thị trường giao dịch minh bạch, khó bị thao túng.
Để đạt được điều này sẽ cần một dòng vốn mới, tăng tính thanh khoản, giảm biến động, quá trình hình thành giá tự nhiên và sự tin tưởng của các nhà đầu tư tổ chức quy mô lớn. Mỗi sản phẩm phái sinh chất lượng đều có khả năng đưa Bitcoin đến gần hơn với việc được hợp pháp hóa.
OKX Insights trình bày báo cáo phân tích thị trường, tính năng chuyên sâu và tin tức chọn lọc từ những chuyên gia tiền mã hóa.
Cách sử dụng Bot giao dịch tiền mã hóa của OKX
Cách giao dịch lô tiền mã hóa trên Thị trường Liquid của OKX
Crypto TradingView: Hướng dẫn giao dịch bằng TradingView
Chiến lược giao dịch hợp đồng futures crypto tốt nhất
